Alle mensen liegen

Alberto Manguel, Alle mensen liegen, De Geus, 2008

In Nijverdal, in een houten bak voor een soort Bruna, vond ik voor een paar euro Alle mensen liegen. Strak in plastic verpakt, tegen de dreigende donkere wolken. Een mooie uitgave met een intrigerende titel. Hoewel er thuis nog een stapeltje boeken te wachten lag, las ik dit boek eerst. De truc om vanuit verschillende personages een verhaal te vertellen wordt vaker gedaan. Maar in dit geval, waar het als thema onder andere over de waarheid gaat, is het natuurlijk een prachtig uitgangspunt. Het dictatoriale regime in Argentinië deed indertijd veel mensen naar Spanje vertrekken. Van beide kanten, de goeden uit angst en de slechten om de goeden in de gaten te houden. Ze vonden elkaar weer in Europa, keken de kat uit de boom, wisten soms met zekerheid dat de ander bij de tegenpartij hoorde, een verrader was. Maar klopte dat wel?
Een zelfmoord, tenminste, een noodlottig ongeval dat op een zelfmoord lijkt wordt ontrafeld door een Franse journalist. Hij laat het verhaal over Bevilacqua door drie mensen vertellen. Werd deze Argentijn achterna gezeten, moest hij vluchten, was hij in Spanje zijn leven niet zeker? Of bedroog hij de boel, manipuleerde hij zijn omgeving? En van wie is het boek dat op de avond van de dood van Bevilacqua gepresenteerd wordt? Is het zijn verhaal, of juist van de beul die hij in Argentinië in de gevangenis heeft leren kennen. Was het wel zijn beul?

De Franse journalist eindigt zijn boek met: ‘Ik heb besloten geen portret van Bevilacqua te schrijven. Minnaar, held, vriend, slachtoffer, verrader, apocrief auteur, onopzettelijk zelfmoordenaar en nog zo wat van die dingen meer: dat is veel voor één mens. Ik ken mijn beperkingen maar al te goed. En tegelijk heb ik het gevoel dat mijn personage , juist omdat ik me terugtrek en niet over hem schrijf, tot leven komt, dat het Bevilacqua is die zich manifesteert.’

Manguel spint een intrigerend web van leugens waarbij de lezer steeds zoekt naar het juiste draadje om de kern te bereiken. Maar aan het eind weet je het nog niet. Of toch wel? Een boek om over een aantal jaar nog eens te herlezen.