De vrienden van middernacht

Raoul Hynckes - De vrienden van middernacht. Privé-domein, De Arbeiderspers, 1973

In het privé-domein De vrienden van middernacht - overigens een prachtige titel -  beschrijft Raoul Hynckes (1893-1973) in een aantal korte verhalen zijn bestaan als schilder: gesprekken met Pyke Koch, Carel Willink en anderen uit die tijd en de plekken waar hij woonde, zoals Brussel, Amsterdam en Blaricum. Ook gaat hij dieper in op de functie van kunst en de waarde ervan voor de maatschappij. In een stuk over Van Gogh geeft hij treffend aan dat ook in de jaren ’50 er al waanzinnige bedragen omgingen in de kunst, zoals de verzekering voor ruim vijf miljoen gulden voor het vervoer van 6 schilderijen van Amsterdam naar Tokyo voor een expositie:

‘Waren onze grootouders gek toen zijn Van Gogh als een nul beschouwden of zijn wij het, die hem zien als het genie van de moderne kunst? Welke betekenis moeten we hechten aan onze smaak en artistiek gevoel, waar we zo prat op gaan? Vandaag is meneer zus-en-zo een ezelsveulen, morgen roepen wij hem uit tot een grote meester. Vijfeneenhalf miljoen gulden voor zes schilderijen, terwijl men ze nog voor geen gulden wilde hebben toen Van Gogh leefde. Zijn we gek geworden? Het is om te blozen van schaamte en van woede. Kunnen we het cynisme en het groteske nog verder voeden?’

Wat dat betreft is het er niet veel beter op geworden. De prijzen voor schilderijen van bekende overleden kunstenaars zijn spectaculair hoog, niet in verhouding voor wat de kunstenaar er ooit zelf voor kreeg. Wat zou hij nu vinden van de prijs voor zijn eigen werk? Dat blijft bescheiden: voor ongeveer vierduizend euro kun je er een aanschaffen.