Charlotte

David Foenkinos, Charlotte, Uitgeverij Cossee, 2015.

Niet alleen de inhoud van dit lange prozagedicht is krachtig en blijft de lezer bij, ook de vorm is indrukwekkend. David Foenkinos baseert zich voornamelijk op het boek Leben? oder Theater? Van Charlotte Salomon zelf,  een combinatie van gouaches en tekst. Het origineel bevindt zich in het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Ook bezocht Foenkinos plaatsen waar Charlotte heeft gewoond en herschept hij in korte krachtige zinnen haar biografie. Charlotte, wier talent al blijkt op de kunstacademie in Duitsland, vlucht in de aanloop naar WO II naar Zuid-Frankrijk. Ze laat niet alleen haar ouders achter, maar ook haar geliefde. Wanneer ze zich in het nog vrije Frankrijk bij haar grootouders voegt, sluit ze zich af en geeft zich over aan het papier en de verf. Toch blijft ze als Joodse vrouw ook daar niet veilig.

Foenkinos heeft ervoor gekozen alle zinnen onder elkaar te zetten. De zinnen zijn nooit langer dan één regel, vaak enkelvoudig, soms met een korte bijzin. Hierdoor ontstaat een bepaalde cadans, een ritme waarop het leven van Charlotte zich ontvouwt. Sommige zinnen zijn ferm en direct, maar vaker zijn ze poëtisch en kleuren ze regel voor regel de gebeurtenissen.  

Tegen het einde komt de biografie in een stroomversnelling. De gebeurtenissen volgen elkaar snel op, het drama dient zich aan, van meerdere kanten. Charlotte is niet aan haar einde gekomen zoals ze zelf voorzien had en waartoe ze voorbestemd leek. Ze heeft haar leven zo intensief mogelijk geleefd. Als ze na twee jaar werk het boek met tekeningen en teksten dichtklapt, geeft ze het aan de vrouw die haar in Zuid-Frankrijk heeft opgevangen tijdens de oorlog, met de worden: C’est toute ma vie.

Dankzij Foenkinos maakt de lezer kennis met dat leven, met Charlotte, een vrouw die, zoals zovelen, niet mocht zijn wie ze was.