Serendipity

Paul Claes, Serendipity, De dichterlijke detective, PoëzieCentrum, 2019.

Een verzameling bonte en boeiende leesobservaties die dichter en literatuurkenner Paul Claes de afgelopen jaren maakte. Een deel van deze notities is eerder verschenen in C. Honderd notities van een alleslezer (Amsterdam, De Bezige Bij 2011) waarbij het vooral om proza ging.

Deze bundel staat vol intelligente ontdekkingen in de taal die per toeval gedaan zijn, of in ieder geval was Claes er niet bewust naar op zoek. In de inleiding wordt deze manier van ontdekken, serendipiteit, toegelicht. Daarna zweeft de auteur langs een aantal aspecten van de poëzie in de breedste zin van het woord: dichters, gedichten, contrarijm, anagrammen, de canon, de tijd, etc. 

Zo is er een stukje over het kortste gedicht ooit, 'O', door Paul Claes zelf verzonnen, tot hij ontdekte dat Goethe hem te vlug af was geweest: 'Al in 1814 opperde hij schertsend de mogelijkheid een gedicht te maken dat niet meer zou zijn dan een uitroepteken: !. Als we daarvan het verticale streepje afhalen, krijgen we het allerkortste gedicht: .'

Ook vermakelijk zijn enkele notities over de ontregelende werking van poëzie, Tegen Ontregeling:

'hier is ontregelen de huisregel' (Lucebert)

'We worden ontregeld en horen een taal die wij nog nooit eerder hebben gehoord' (Ilja Leonard Pfeijffer)

'Gevaarlijke poëzie - werkelijk ontregelende poëzie bestaat niet (Menno Wigman)

Bij sommige aspecten staat slechts één gedachte of citaat, maar ook daar maar meer 'vondsten' staan, blijft bij het kort aanstippen van een bepaald onderwerp. Het gaat om het laagje onder een gedicht of juist erboven.
Een interessante bundel die de lezer ertoe aanzet zelf ook op zoek te gaan naar deze toevallige en interessante observaties.