De horizon

Patrick Modiano, De horizon, Querido, 2014.

De boeken van Modiano zijn een perpetuum mobile van melancholie, het grijze verleden, verlaten straten in de avondschemering. De horizon sluit daar naadloos bij aan. De hoofdpersoon, een man van rond de zeventig, genaamd Bosmans, probeert zijn verleden te reconstrueren. Veertig jaar terug is er abrupt een einde gekomen aan een episode en pas nu komt Bosmans ertoe om de dunne draad die altijd is blijven bestaan weer op te pakken.

Tijdens een demonstratie komen Margaret le Coz en Bosmans, onbekenden voor elkaar, in een opstootje beiden in de knel te zitten. Zij verwondt zich, hij begeleidt haar naar een apotheek. Een voorzichtig contact ontstaat, hij haalt haar op van haar werk en ze zijn steeds vaker in elkaars bijzijn tot Margaret door een vreemde gebeurtenis plotseling Parijs moet verlaten. Hun levens scheiden zich, Bosmans blijft in verwarring alleen achter.

Wat hun relatie is, blijft onduidelijk. Geliefden? Vrienden? Eenzame stadsbewoners die toevallig aan elkaar zijn overgeleverd? Van Margaret komen we te weten dat ze in Berlijn is opgegroeid en in Annecy heeft gewerkt. Bosmans geeft alleen ergens aan dat ook hij een vreemdeling is in Parijs.

De zinnen zijn over het algemeen kort. Als gedachten die opkomen, aan elkaar geregen worden en van het een naar het ander leiden. Opsommingen zijn als de fotonegatieven die bekeken worden om wat voorbij is terug te roepen. Het lukt ten dele, maar toch ontstaat er een eenheid. Het verhaal is af, ondanks de leemtes, de overbelichting of juist de te korte sluitertijd. Of zoals hij ooit in een interview in Le Monde zei:

‘Om een roman te schrijven, moet je vertekenen, concentreren en significante details zoeken in het grauwe feitenmateriaal en ze vervolgens enorm vergroten.’ (Le Monde, 1973, als nawoord bij De Ring-Boulevards, De Arbeiderspers, 1974).

Laten we hopen dat Modiano nog heel lang details zal vinden in het mistige verleden om deze enorm te vergroten en te gieten in dezelfde woorden en dezelfde boeken, zodat het perpetuum mobile van de melancholie inderdaad in beweging blijft.