Yeti jagers

Tjalle Halbertsma, Yeti jagers, Hollandia, 2008.

'Het verborgen onderzoek naar de wilde mens.'

Een sage is een traditioneel volksverhaal met een historische kern. Het speelt zich af op een bekende plaats en in een bekende tijd. Dat geldt ook voor de bekende sagen zoals het monster van Loch Ness en de die van de verschrikkelijke sneeuwman. De locatie is bekend, hoe uitgestrekt deze ook mag zijn, en juist daardoor spreekt het verhaal tot de verbeelding en blijven mensen zich afvragen of er toch niet meer van waar is.

Tjalling Halbertsma gaat in Mongolië op zoek naar sporen van de Yeti. Hij ontmoet bergbewoners die beweren er wel eens een gezien te hebben en spreekt met onderzoekers die geloven in het bestaan van deze wilde mens. En hij gaat ook zelf op onderzoek uit. In het uitgestrekte en onherbergzame landschap komt het helemaal niet zo ongeloofwaardig over dat er een Yeti zou hebben bestaan of nog steeds bestaat. En dan is het misschien niet eens een eenling die op mysterieuze wijze maar blijft leven, maar een kleine groep aapachtige die weten te overleven in hun steeds kleiner wordende habitat.

Mooi om zo’n verslag te lezen en mee te gaan in de twijfels van de auteur, of zoals het in het voorwoord genoemd wordt: de knagende onzekerheid. Immers: absence of evidence is no evidence of absence.

Reisdagboeken

Albert Camus, Reisdagboeken, Kritak Passages, 1987.

Een persoonlijk verslag van de reizen die Camus maakte in 1946 en 1949 naar respectievelijk de VS en Zuid-Amerika. In 1946 is hij nog niet zo bekend. Amerika boeit hem, maar tegelijker voelt hij afkeer van de ‘moderne’ wereld. Hij spreekt in verschillende zaaltjes geïnteresseerde toe.

’s Middags met studenten. Hoewel ze duidelijk een nostalgie voelen zijn ze zich niet bewust van de kern van het probleem. In dit land waar alles moet bewijzen dat het leven niet tragisch is, ervaren zij een gemis. Die grote inspanning is roerend, maar het tragische moet je verwerpen na het in de ogen te hebben gekeken en niet van te voren.’

Het is een wat somber verslag van een reis die Camus meer uit plichtsbesef lijkt te ondernemen, dan uit pure interesse in het land.

Zijn reis naar en door Zuid-Amerika verloopt niet veel anders. Ook daar gaat hij van stad naar stad om mensen te ontmoeten en lezingen te geven.
Op de boot heen spreekt hij af en toe met wat medepassagiers, maar het liefst trekt hij zich terug om te werken.

13 juli
Een stralend zonlicht overspoelt onafgebroken het hele wateroppervlak. Een boot baadt in een verblindend licht. Gezwommen, in de zon gelegen. En de hele middag gewerkt. Over twee dagen komen we aan.

Eenmaal onderweg door Brazilië, Argentinië, Urugay en Chili, neemt zijn somberheid de overhand. Hij is moe van alle mensen om hem heen en heeft last van tuberculose.

20 augustus
Een dodelijke dag. Om 10 uur journalisten en A.; om 11 uur mijn eerste voordracht, in de universiteitsaula. (…) Dit is een open, mooi land. Ik kom wat tot rust. Om 6.30 uur mijn tweede voordracht. De ambassadeur heeft zich verplicht gevoeld met zijn wederhelft te komen. Voor mijn neus op de eerste rij zie ik koppen vol verveling en banaliteit.

Het zijn korte intrigerende observaties door de ogen van een kritisch denker: ‘Als je in de wereld in de smaak wilt vallen, moet je 

De rode canapé

Michèle Lesbre, De rode canapé, Ailantus, 2008.

Anne vertrek met de Transsiberië Express naar een dorpje in de buurt van Irkoutsk om een oude geliefde, Gyl, op te zoeken. Tijdens de reis denkt ze aan een relatie, observeert ze haar medereizigers, laat zich afleiden door het landschap en denkt aan Clemènce, haar oude buurvrouw in Parijs aan wie ze regelmatige verhalen voorlas. De oude vrouw zat dan op een rode bank waartussen ze de foto van Paul verstopt had, haar oude vlam die in de oorlog omgekomen is. Beide vrouwen verlangen hetzelfde, ieder op hun eigen manier. 
Anne vindt het huis van Gyl, maar hij is er niet. Als ze eenmaal weet wat er aan de hand is, vertrekt ze weer, maar ook thuis wacht haar een situatie die ze niet had voorzien. 
een indringend verhaal over verlangens, reizen, dromen en verwachtingen. De verschillende verhaallijnen worden op een beeldende en boeiende manier met elkaar verweven.

Zij die zegeviert

Yolaine Destremau, Zij zie zegeviert, Arena, 2007.

Sommige boeken blijven actueel. In dit geval gaat het erom of een vrouw los kan komen van haar Arabische wortels.
De roman wordt achteruit verteld en begint op het moment dat Hélène haar vroegere vriendin Faïza na vijf jaar opzoekt in Tunesië. Faïza is inmiddels getrouwd, heeft een kind en gaat als moslima door het leven. De vriendinnen zijn van elkaar vervreemd, hebben niets gemeenschappelijks meer behalve het jaar in Parijs, waar Faïza niet over wil praten.

Faïza was juist naar Parijs gekomen om te ontkomen aan het keurslijf van haar cultuur. Ze droeg westerse kleding, ging uit en had een relatie met een niet-moslim. Tot haar broers haar komen controleren en zij, onder dwang, terug naar Tunesië gaat. Zelf zegt ze dat het goed is, dat ze een goede man heeft en dat ze vrijer is dan ooit.

Vervolgens wordt verteld hoe de vriendinnen elkaar hebben leren kennen en over de liefde van Faïza voor Michel Winter, een getrouwde man in Parijs. Het verhaal gaat steeds verder terug, naar de jeugd van beide hoofdpersonen, de families waar zij uit voortkomen.

Het is een vlot leesbare roman met een aantrekkelijke stijl vol mooie metaforen.      

Buitengewesten

Simon Winchester, Buitengewesten, Atlas, 2008.

Deze vertaling van de heruitgave van het gelijknamige boek uit 1985 bevat een nieuwe inleiding waarin de auteur kort ingaat op de globalisering, het huidige kolonialisme, en de positieve aspecten die de Britten in hun koloniën hebben achtergelaten.

Het boek is een verslag van tien reizen die hij begin jaren tachtig maakte om te kijken wat er over is van het ooit zo grote Britse wereldrijk. Zo probeert hij aan land te komen op Diego Garcia, een eiland in de Indische oceaan, door de Britten verhuurd aan de VS en voor militaire doeleinden gebruikt. De oorspronkelijke bewoners werden zonder pardon van hun eiland gezet en net als de auteur, lukt het hen niet meer om aan wal te komen.

Ook Gibraltar, Sint Helena en Pitcairn, worden onder de loep genomen. Historische feiten, sociologische aspecten en natuurbeschrijvingen worden met de reiservaringen van Winchester vermengd tot steeds weer een boeiend hoofdstuk. Voorafgaand aan elk hoofdstuk staat een kaartje van het gebied of de eilandengroep. Kortom, een originele invalshoek voor een reisverslag.