Evenaar

Miguel Sousa Tavares, Evenaar, Ambo, 2003.

Twee kleine eilandjes voor de kust van Afrika, precies op de evenaar gelegen, bepalen de verhouding tussen Engeland en Portugal rond 1900. Het gaat om São Tomé en Principe, die samen de kleinste kolonie van Portugal vormen. Er wordt cacao verbouwd, veel cacao, en de werknemers van de plantages komen voornamelijk uit Angola, een andere kolonie van Portugal. Komen ze vrijwillig? En kunnen ze nadat hun vijfjarig contract is afgelopen weer terug naar hun geboorteland? De plantage-eigenaren menen van wel, Engeland, een belangrijke afnemer van de cacao, beweert van niet en wil de beide eilandjes boycotten.

Louis Bernardo wordt door de koning van Portugal gevraagd zijn mooie leventje in Lissabon achter zich te laten om zich als gouverneur te vestigen op São Tomé. Hij moet onderzoeken of er inderdaad nog slavenarbeid voorkomt zoals de Engelsen beweren, en zo ja, dan moet hij zorgen dat de plantage-eigenaren hun arbeidskrachten als werknemers zullen behandelen; zo nee, dan moet hij de Engelse consul die ook op het eiland woont, daarvan zien te overtuigen. En dan is er nog de vrouw van de Engelse consul, een mooie en hartstochtelijke vrouw voor wie Louis Bernardo onherroepelijk valt.

Het is een lang verhaal met veel inleidingen en introducties van de personages. Pas op een kwart van het boek arriveert Louis Bernardo op het eiland en kan hij met zijn taak beginnen. Alle pagina’s ervoor worden gebruikt om een uitgebreide karakterschets van hem te geven en om de politieke situatie van Portugal te schetsen. De conflicten waar Louis Bernardo mee te maken krijgt op de eilanden zijn boeiender beschreven dan zijn liefdesverhouding met de vrouw van de Engelse consul. Iets te vaak en uitvoerig wordt benadrukt hoeveel ze om elkaar geven en waar ze allemaal de liefde bedrijven. Toch is het al met al een mooie historische roman over twee onbelangrijke eilandjes rond 1900. 

Caesarion

Tommy Wieringa, Caesarion, De Bezige Bij, 2009.

Nadat ik een aantal jaar geleden Joe Speedboot las heb ik eindelijk de tijd gevonden een tweede boek van Wieringa te lezen. Het viel niet tegen, zeker niet. Caesarion is een doorwrocht werk met een mooie rode draad: de verhouding tussen een moeder en haar zoon. Zoals een goed verhaal betaamt wordt pas langzaam duidelijk waaruit die relatie bestaat, en vooral wat er mist.  Ludwig leeft van zijn piano en is na vele omzwervingen, dankzij en ondanks zijn moeder, terug op de plek waar zij misschien wel het meest gelukkig waren. Maar ook op de plek waar hij achter het geheim van zijn moeder kwam. Aan de kust van Engeland, waar hun huis ooit stond, maar nu is opgegaan in de golven.

En dan is er nog zijn vader, een architect die megalomane projecten verzint, zich heeft afgekeerd van de wereld en uiteindelijk ook van zijn zoon. Toch gaat Ludwig naar hem op zoek.
Joe Speedboot was vermakelijk, Caesarion vond ik goed en was meeslepend. Nu ligt Dit zijn de namen te wachten. Ik ben benieuwd.

Souvenir de Paris

Drs. P., Souvenir de Paris, Nijgh & Van Ditmar, 2009.

Bij het grootste antiquariaat van het land vond ik in de Ramsj een boekje over Parijs van Drs. P. Hij ook al, dacht ik? Vrijwel iedereen is er dus geweest en heeft er iets over geschreven. Maar ook dit keer is het de moeite waard. Hij haalt herinneringen op aan zijn eerste ontmoeting met de stad:

‘Hoe ik daar kwam is een lang verhaal, maar in januari 1945 zat ik in een militaire vrachtwagen die Parijs binnenreed. Een groezelige, winterse stad, maar wel Parijs. We passeerden de Seine, zagen de Eiffeltoren. Alles was echt.’

Zo zal voor velen Parijs zijn: echt. Het valt niet tegen, hoe hoog de verwachtingen ook gespannen zijn, hoe veel je er ook over gehoord of gedroomd hebt, Parijs stelt niet teleur. Toen niet en ook nu niet.

Drs. P. verhaalt over zijn verblijf met andere Nederlands. Ze hadden weinig te besteden, maar vermaakten zich best. ‘ Parijs was veel klappertanden waard. Vuil en schaarste alom, maar de métro reed, de mensen en voertuigen krioelden, en er werd van alles tentoongesteld, opgevoerd, gespeeld, verhandeld, beleefd.’
Hij speelde piano voor Amerikaanse soldaten, bezocht bordeelachtige etablissementen, dwaalde door nachtelijk Parijs.

Naast de herinneringen vertelt hij o.a. over de eerste stadsplattegronden en vangt tout Paris in een aantal gedichten, in het Nederlands en Frans. Deze liefdesbetuigingen aan Parijs zijn de moeite waard dus.