woensdag 19 juni 2013

Het paard Ugo

Marnix Gijsen, Het paard Ugo, Meulenhof, 1941.

In de Troost van de Slapstick roemt Arnon Grunberg de schrijver Marnix Gijsen en dan vooral twee van zijn romans: De kroeg van groot verdriet en Het paard Ugo. Volgens Grunberg begrijpt Gijsen dat het in het leven om de kleine gevoelens gaat en niet om de grote. Hij imponeert niet met ingewikkelde zinnen en roept geen spanning op die toch niet wordt waargemaakt. Onlangs deed iemand een stapel boeken weg en heb ik Het paard Ugo er tussenuit gevist. Ik wilde wel eens zien of Grunberg gelijk had.
  
Het is 1941, de hoofdpersoon heeft een saaie kantoorbaan in New York en woont met zijn vrouw in een kleine flat. Ze zijn niet gelukkig samen. Hij leeft de dagen als een noodzakelijk kwaad, de enige dingen die voor afleiding zorgen zijn het oude paard van een man die met ijs en kolen langs de deuren gaat en een vrouw met wie hij op kantoor de liefde bedrijft. Het decor is het Amerika dat op het punt staat zich te mengen in de Tweede Wereld Oorlog, waardoor een fin de siècle-gevoel ontstaat. Gedurende het verhaal wordt het karakter van de hoofdpersoon duidelijk, een cynische man en je weet dat je hem aan het einde van het boek alleen achterlaat, in New York, met zijn kantoorbaan en onsympathieke vrouw. Het paard Ugo is dood, de vrouw die hem beminde heeft hij afgewezen, maar ‘het is een feit dat al mijn echte en ingebeelde problemen plots van me afvielen als oude gewaden en dat ik maagdelijk stond tegenover maandag 6 december 1941, de aanvang van de hergeboorte van onze vrije wereld met, - dat moet gezegd,-  al haar ontzettende wanstaltige problemen.’
  
Grunberg heeft gelijk, de stijl van Gijsen is onopgesmukt en direct. De gebeurtenissen die hij beschrijft zijn onbeduidend in het grotere geheel, maar belangrijk voor de hoofdpersoon. Dood, liefde en verlangen op kleine schaal, als onvermijdelijk onderdeel van het leven van alle dag, dat is wat de lezer herkent en waarmee hij zich kan identificeren, ik althans wel.

Het paard Ugo is zeker de moeite waard gelezen te worden, een heruitgave van dit boek zou heel wat nieuw verschenen boeken overbodig maken.